Μπυραματισμοί στη χώρα της Σάμπα.

“Uma cerveja bem gelada, por favor!”. 

Ήτοι, “μια μπίρα πολύ κρύα, παρακαλώ!”. Σε μια τροπική χώρα σαν τη Βραζιλία, με θερμοκρασίες που παίζουν συνήθως μεταξύ 25-30 βαθμούς και υγρασία που μπορεί να αγγίζει το 90%, η αναζήτηση μιας μπίρας μπούζι ακούγεται αναμενόμενη. Γι αυτό και στα μαγαζιά, τα ψυγεία είναι ρυθμισμένα στους -3, -5 βαθμούς Κελσίου... 

Οπότε δεν αποτελεί έκπληξη ότι η μπίρα που επικρατεί στο 99% της κατανάλωσης να είναι τύπου lager. Αυτό το 99% κυριαρχείται από ετικέτες σαν τη Brahma, Skol, Antarctica, Kaiser (καμία σχέση με τη δική μας και ανήκει στην Heineken) και εταιρίες-κολοσσούς σαν την InBev (AmBev λέγεται εκεί), Heineken και τις τοπικές Schincariol και Petrópolis.

Τώρα θα μου πείτε, τι μας ενδιαφέρει εμάς τους μπιρόφιλους μια τέτοια χώρα με τη γνωστή και αναμενόμενη ανύπαρκτη κουλτούρα στη κατανάλωση μπίρας (βλέπε και Ελλάδα); δεν μας λες καλύτερα για τις βραζιλιάνες; Όχι κύριοι! Θα επιμείνω στο χώρο της μπίρας, διότι κάτι αξιόλογο συμβαίνει εκεί, παρόλο που αφορά ποσοστό λιγότερο του 1% της αγοράς.
Τα τελευταία 10 χρόνια αναπτύσσεται έντονα ένα νέο κίνημα μπιροκουλτούρας γύρω από την ποιοτική μπίρα μικρής παραγωγής (cerveja artesanal), χάριν στις δεκάδες μικροζυθοποιίες που έχουν ανοίξει σε ολόκληρη τη χώρα και τους αυξανόμενους homebrewers. Υπολογίζεται πως αυτή τη στιγμή πρέπει να υπάρχουν πάνω από 100 μικροζυθοποιίες (κάποιοι ανεβάζουν τον αριθμό σε 200)!! Η οικονομική ανάπτυξη που συντελείται στη Βραζιλία, οδηγεί αντίστοιχα και αρκετούς καταναλωτές να αναζητούν καλύτερες και διαφορετικές μπίρες.

Όλα φαίνεται να ξεκίνησαν κατά την περίοδο της έντονης μετανάστευσης των Γερμανών στην Βραζιλία στα τέλη του 19^ου και στις αρχές του 20^ου αιώνα. Αποίκησαν κυρίως στο νότο, μεταφέροντας μεταξύ άλλων και τη δική τους ζυθοκουλτούρα. Η πόλη Blumenau είναι σήμερα η δεύτερη μεγαλύτερη “γερμανική” πόλη στη Βραζιλία, όπου και αναπτύχθηκε ιδιαίτερα η παραγωγή της μπίρας κατά τη γερμανική παράδοση. Εδώ διεξάγεται κάθε χρόνο το μεγαλύτερο Oktoberfest εκτός Γερμανίας με 600 χιλιάδες επισκέπτες, ενώ στη περιοχή υπάρχουν και αρκετές μικροζυθοποιίες. Λίγες μέρες πριν πατήσω το πόδι μου στην Βραζίλια, στο Blumenau διοργανώθηκε το 4^ο εθνικό φεστιβάλ μπίρας και το “South Beer Cup”, τα σημαντικότερα γεγονότα για την ανάδειξη και προώθηση της ποιοτικής μπίρας.

Οι μικροζυθοποιοί όμως είναι αντιμέτωποι με σημαντικά προβλήματα. Από την μία έχουν την άδικη κρατική πολιτική για το αλκοόλ και από την άλλη την αγορά όπως την έχουν διαμορφώσει οι μεγάλες ζυθοποιίες (κανάλια διανομής, συμφωνίες με σούπερ μάρκετ κα άλλα σημεία πώλησης, lobbying κα). Συγκεκριμένα, η φορολογία είναι ιδιαίτερα υψηλή, φτάνοντας συνολικά στο 60% της τελικής τιμής της μπίρας. Σε ορισμένες μάλιστα πολιτείες, το ΦΠΑ μόνο φτάνει το 25%! Αυτή η πολιτική, όχι μόνο εμποδίζει τον κλάδο να αναπτυχθεί, αλλά απειλεί την ίδια τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.  Γι αυτό και στη τελευταία συνάντηση των μικροζυθοποιών στο Blumenau, συνετάγη μανιφέστο διαμαρτυρίας (Carta de Blumenau), ώστε να αναδείξουν το πρόβλημα και να πιέσουν την κυβέρνηση να εντάξει τις μικροζυθοποιίες στο καθεστώς απλοποιημένης φορολογίας (Simples Nacional) για τις μικρές επιχειρήσεις. Επίσης, οι διατάξεις για την παραγωγή μπίρας είναι αναχρονιστικές και εμποδίζουν την ανάπτυξη νέων συνταγών.

Η δική μου μικρή περιήγηση στον εκεί κόσμο της μπίρας ήταν μια ευχάριστη έκπληξη. Διότι, από τη μία δοκίμασα μερικές τοπικές μπίρες που δεν περίμενα ποτέ πως θα μπορούσα να πιω σε μια τέτοια χώρα, και από την άλλη συνάντησα αρκετούς “συμπυραματιστές”, είτε σε επίπεδο παραγωγής, είτε σε επίπεδο διάθεσης, είτε απλά μπιρόφιλους σαν εμάς.

Ζυθοποιίες όπως οι Baden Baden, Bodebrown, Colorado, Eisenbahn, Falke και Wäls, έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν μια ισχυρή βάση, ώστε οι βραζιλιάνικες μπίρες να ενταχθούν σιγά σιγά στον παγκόσμιο χάρτη της ποιοτικής μπίρας. Belgian Ales, American IPAs και Stouts έχουν παραχθεί με επιτυχία. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι ζυθοποιοί της Αμερικανικής σκηνής και όχι μόνο παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και ειδικά τα φεστιβάλ. Ο James της Brewdog επισκέφτηκε πρόσφατα τη χώρα και υπάρχουν πληροφορίες πως βολιδοσκόπησε τη δημιουργία μιας Brewdog pub στο Σάο Πάολο.